Derneğimiz hakkında,
Tıbbi Laboratuvar Profesyonelleri ve Filebotomi Derneği; Türkiye’de tıbbi laboratuvar süreçlerine bütüncül bir bakış açısı kazandırılması ve geliştirilmesi amacıyla Mayıs 2018’de kurulmuştur.
Dernek; ülkemizde iyi tıbbi laboratuvar uygulamalarına her bakımdan destek sağlamak adına akademisyen, öğrenci, uzman, asistan, teknisyen, tekniker ve biyolog da dahil olmak üzere tüzükte tanımlanmış olan, tıbbi laboratuvar test sonuçlarının üretilmesi aşamasında yer alan tüm sağlık profesyonellerinin iş birliği içerisinde olmasını amaçlamaktadır.
Derneğin birinci hedefi, tüm laboratuvar profesyonellerinin bilimsel ve teknolojik alanlarda uygun şekilde beslenmesi ve değişimin içerisinde eş zamanlı olarak uzman ya da teknisyen ya da biyolog her bir branş profesyonelinin bilimsel anlamda canlı ve taze tutulması olarak belirlenmiştir. Bu hedefi gerçekleştirmek için öncelik eğitim beraberinde sosyal motivasyonun sağlanması ve sürdürülmesi amaçlı etkinliklere verilecektir. Ayrıca laboratuvar teknikerliği dalının eğitim sisteminde tıkanmış olan akademik ilerlemesinin önünün açılması da hedefler arasındadır. Laboratuvar teknikerliği lisans düzeyinde eğitimini tamamlama konusunda hemşirelik, afet yönetimi vb. branşlar yerine alanında gelişebilmelidir.
İkinci olarak ise, ülkemizde büyük bir ihtiyaç olan kan alma profesyoneli yetiştirilmesi (FİLEBOTOMİST), bu alanın meslek olarak kazandırılması ve istihdamının sağlık ekosistemi içerisinde yer alması üzerine çalışmalar yürütülmesi hedeflenmiştir. Bu konuda Bakanlığımız düzeyinde gerekli görüşmeler planlanmaktadır.
“Preanalitik” (analiz öncesi) evre, hastanın numune verme hazırlığından hastalığın teşhisine kadar kısaca toplam test süreci göz önüne alındığında, FİLEBOTOMİ (venöz kan alma),yanlış kan alma uygulamaları ile en fazla hatanın yapıldığı basamaktır.
Ülkemizde “preanalitik” laboratuvar hataları kaynaklı maliyet analiz çalışmasına rastlanmamıştır. Yurtdışı bilimsel kaynaklara dayalı verilere göre; IOM (institute of medicine) 2004 yılında N Eng J Med de yayınlanan raporda yılda 1 milyondan fazla yaralanmanın medikal hata kaynaklı olduğunu ve hastanelerde yılda 44.000-98.000 arasında ölümün tıbbi hata kaynaklı olduğunu açıklamıştır. Bu rapora göre USA’de tıbbi hata kaynaklı ölümler 8.sıradadır. Ayrıca bu hataların 2.4 milyon ekstra hasta yatış günü ve beraberinde muhtemel 17 milyar Amerikan Doları hastane maliyeti oluşturduğu rapor edilmiştir. Yapılan çalışmalarda %75’e varan oranda laboratuvar hatasının “preanalitik” kaynaklı olabileceği ve ortalama olarak “preanalitik” hatalı numune maliyetinin hastane toplam operasyon giderlerinin % 0.23ü ile % 1,2si arasında saptandığı bildirilmektedir. Yine bir diğer çalışmada; USA’ de 650 yataklı bir hastane için bu rakam yaklaşık 1.199.122 /yıl Amerikan Doları olarak sunulmuştur. Bu değerlerin ülkemiz için de projekte edilebileceği öngörüsü (mevcut hata tespitleri doğrultusunda) fazlasıyla kabul edilebilir ve olasılık dahilindedir. Sağlık maliyeti içerisinde laboratuvar “preanalitik” hata maliyetinin görmezden gelinen ya da farkında bile olunmayan çok önemli bir maddi kayıp kaynağı olduğu nettir. Klinik laboratuvarlar için, testin “preanalitik”aşamasında meydana gelen hataların %26 ‘sının gereksiz araştırmalara veya uygun olmayan tedavilere katkıda bulunan, hastanede kalış sürelerinin artmasının yanı sıra sağlık hizmetlerinden memnuniyetsizliği artıran, hasta bakımı üzerinde zararlı etkilere neden olabilen uygulamalara yol açtığını destekleyen çalışmalar vardır.
Tüm dünyada 1. Sırada yer alan, en sık uygulanan invaziv işlem olarak kan alma, yani tıbbi adıyla Filebotominin preanalitik hatalar içerisinde en sık hata kaynağı olduğu ve yukarıdaki çalışmada bahsi geçen maddi kayıplar da dikkate alınırsa, bu sürecin odaklanmış, özel eğitim almış kişilerce yapılmasının ne kadar önemli olduğu net olarak görülecektir. Ülkemizde şu an ‘filebotomist’ olarak adlandırabileceğimiz bir meslek grubu bulunmamaktadır. Derneğimizin 2. temel hedefi, bu çok önemli işlemin, tıbbi yetkinliği olan eğitmenler tarafından, teorik ve pratik olarak öğretilmesi için gerekli eğitim
sisteminin oluşturulması konusunda ilk adımları atmak ve sonraki sürekli eğitimi de sağlayarak hem ülkemizde yeni bir iş kolu yaratmak hem de laboratuvar hatalarının özelleşmiş personel desteği ile azaltılmasının sağlanmasıdır. Sonuç olarak, kaliteli ve ucuz hizmet için sürekli değişen hemşire ya da teknisyen/tekniker hatta alaylı yetişmiş yetkinliği olmayan personel yerine filebotomist olarak yetişmiş, bu işin özel eğitimini almış ve bu görevde daimi kalacak kişilerce yapılması işinin ne denli önem teşkil ettiği açıktır. Konu detaylı olarak güncel ve gerçek veriler üzerinden çalışılmış , tarafımızca hazırlanmış ve bakanlığımız ilgili birimlerine de sunulması planlanmıştır. Yapılmış olan detaylı mali analizler göstermiştir ki; bu uygulama ile hem iş istihdamı sağlanmış olacak, hem kaliteli sonuç üretilecek, hem hasta ve hekim memnuniyeti sağlanmış en önemlisi de daha ucuza hasta güvenliği tesis edilmiş olacaktır. Hatalı hizmeti pahalıya gerçekleştirmek yerine daha ucuza doğru ve güvenilir hizmet elde edilebilecektir.
Dernek olarak, filebotomi işleminin ve eğitim modelinin uluslararası standartlar ve bilimsel literatürlerle beslenerek sürekli güncel tutulması, kan alma sürecinde iyi ve güvenli uygulamaların geliştirilmesi ve etkin bir şekilde kullanılması üzerine çalışmalarımız sürecektir.
Tüm bu ana hedefleri gerçekleştirmek üzere derneğimiz ilk aktivitesini 23 Şubat 2019 tarihinde ‘ÖNCE BİZİM SAĞLIĞIMIZ’ ana teması ile Byotell Kozyatağı İstanbul- STERLICYA KONFERANS SALONU adresinde tam günlük ücretsiz bir eğitim şeklinde organize etmiştir. Tüm laboratuvar profesyonellerini ‘Laboratuvarda İş Sağlığı Güvenliği’ ve ‘Güvenli Filebotomi’ alt başlıkları ile düzenlenecek olan organizasyonumuza beklediğimizi duyurmak isteriz. Eğitimin ilk yarısı Biyokimya Uzm. Dr Seracettin Günaydın Mikrobiyoloji ve Viroloji Uzm Dr. Uğur Tüzüner ve Biyolog Tuğçe İşcan tarafından yürütülecek, ikinci kısım geri dönüşleriniz sonrasında şekillenecektir. Ancak ikinci kısımda da ana tema ‘Güvenli Filebotomi’ olacaktır.
Sağlık Bakanlığımız Yetkililerinin de davetli olacağı derneğimizin bu ilk tanıtım, tanışma ve bilimsel etkinliğine katılımınızın bizler için çok önemli olduğunu ve heyecanımıza ortak olmanızı çok istediğimizi de ifade ederiz. Sempozyumumuz tam gün saat 09.00-17.00 arasında 100-150 katılımcı öngörüsü ile planlanmıştır. Organizasyon sonunda katılım belgesi sunulacaktır. Bu toplantının ülkemiz laboratuvar dünyası kadar sizler için de bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. Konu ile ilgili geri dönüşlerinizi bekler, sağlıklı ve enerjik bir yıl olmasını dilerim.
www.tlpfd.org.tr
Saygılarımla,
TIBBİ LABORATUVAR PROFESYONELLERİ
VE FİLEBOTOMİ DERNEĞİ adına
Doç.Dr.Pınar Eker
Başkan